Yurtdışında çalışıp farklı kültürlerle buluşmanızı ve doyasıya seyahat etmenizi sağlayan büyük bir fırsat : Work & Travel
2013 yılında Work and Travel macerasını deneyimlemiş biri olarak Work and Travel Maceram yazısını döndüğüm yıl yayınlamıştım. Work and Travel programına başvurmayı düşünenleri nasıl bir süreç bekliyor noktasında rehber olması açısından bu yazıyı sizlerle paylaşıyorum.
Work and Travel Nedir?
Üniversite öğrencilerinin Amerika’da hem çalışmasını hem de seyahat etmesini sağlayan bir gençlik programdır. Amerikan hükümeti tarafından kontrol edilen öğrenci programı sayesinde yaz aylarında ortama 4 ay boyunca Amerika’da yaşama fırsatı ve ingilizce konuşma pratiği kazanmasını sağlar. 3 ay çalışma sonrası alacağınız vize sayesinde iş bitiş tarihinden itibaren 30 gün boyunca seyahat etme özgürlüğünüz olur.
Work and Travel Programına Kimler Katılabilir?
Öncelikli olarak programa katılmak için temel şart üniversite öğrencisi olmak ve tam zamanlı örgün bir eğitim alıyor olmak. YÖK tarafından tanınan üniversitelerin lisans programlarında hazırlık, lisans ya da yüksek lisans 1. sınıf öğrencisi ve 18-26 yaş aralığında iseniz başvuru yapabilirsiniz. Ayrıca vize başvurusunda adayların akademik not ortalamalarının 4.00 üzerinden en az 2.00 olması tercih ediliyor. 2 yıllık ön lisans öğrencileri ve açık öğretim fakültesinde öğrencileri ne yazık ki programa başvuru yapamıyor. Katılan adayların en az orta seviyede İngilizce konuşabiliyor olmaları hem programdan verim alması hem de orada yaşadığı süre içinde kişiye avantaj sağlıyor.
Work and Travel İçin Ne Kadar Ödenir?
Work and Travel program ücreti her yıl değiştiği için güncel fiyatları şirketlerle görüşebilirsiniz. Fikir olması açısından 2017 yılında program ücreti yaklaşık 2 bin $, konsolosluk ve vize işlemleri yaklaşık 200 $, uçak bileti için yaklaşık 700 $ ve ilk haftalarda harcamanız için yanınıza alacağınız cep harçlığı yaklaşık 800 $ olacaktır. Yani Work and Travel yapmak istiyorsanız 13 bin ile 14 bin TL’yi gözden çıkarmanız gerekir.
Work and Travel’a Nasıl Başvurulur?
Work and Travel programına bu işi yapan bir eğitim şirketi aracılığıyla kaydolmanız gerekir. Bu şirketler, sizin Amerika’daki işverenlerle iletişime geçip sözleşme imzalamanızı sağlarlar ve bu aracılık işlemleri için sizden ücret talep ederler. Bu şirketler olmadan oradaki işverenler ile iletişime geçmeniz oldukça zor olacağı için ilk kez gidecek öğrenciler şirketler aracılığı ile giderler. Fakat ikinci kez gitmek isterseniz ve işverenleriniz sizden memnun kalırlarsa Amerika’daki işvereniniz ile iletişime geçerek iş teklifi (job offer yazısı) alarak Türkiye’de bulunan bir Work and Travel firması ile anlaşmanız gerekiyor çünkü programa bireysel katılım yapmanız mümkün değil. Siz bireysel olarak işvereniniz ile iletişim sağladığınız için standart program ücretinden daha az ücret ödersiniz ve firma da size çalışma izni aşamasında yardım sağlar.
Başvurduğunuz şirketin anlaşmalı olduğu kurumlar her sene için önceden bellidir. Bu yüzden sizler onların sunduğu firmalar üzerinden seçim yaparsınız. Örneğin Six Flag’s Amerika’nın en büyük eğlence parkı zinciridir. Bir çok Work and Travel firması bu firma ile iş yaparlar ama sizin bu işe kabul almanızda size herhangi bir destek sağlamazlar. Başvuru süreçlerini size bildirirler ve ingilizce seviyenize göre ve işverenler ile Skype üzerinden gerçekleştireceğiniz mülakatlar sonucunda olumlu ya da olumsuz yanıt alırsınız.
Work and Travel’a Ne Zaman Başvurulur?
Kayıtları genellikle Eylül ayı itibariyle başlayıp, Nisan ayına doğru biter. Şirketler kayıtları için net bir tarih aralığı bulunmaz. Şirketlerin elindeki işlerin mevcut eleman kapasitesi ve programa başvuru sayısı kayıtların daha erken ya da daha geç dolmasına neden olabilir. Bu yüzden erkenden kayıt olmak hem program ücreti açısından hem de başvuru süreciniz erken olduğundan işlemleriniz erken bitecek ve istediğiniz işlere yerleşmekte avantajlı konuma geçeceksiniz.
Work and Travel’a Hangi Şirketler ile Başvurulur?
Sektörün en tecrübeli kurumları Study Zone, Troy, Armada Grandee ve United Tower olarak bilinir. Ancak şirketinizi seçmeden önce CIEE ile anlaşması olmasına dikkat edin. CIEE (Council on International Education Exchange) Amerika’da Work and Travel ile birlikte daha birçok çeşitli programın sponsoru ve Amerikan hükümetine karşı sorumlu olarak faaliyet gösteren ve kar amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşudur. Yani CIEE ile çalışan firmalarla anlaşırsanız kendinizi daha güvende hissedebilirsiniz. Türkiye’de CIEE ile anlaşması olan kurumlar Armada Grandee, Study Zone ve United Tower. Tabi ki sadece anlaştığınız şirketin iyi olması kimi zaman yeterli olmaz. Her öğrenci ile birebir ilgilenen şirkete bağlı danışmanınızı da seçerken dikkatli olmalısınız. Çünkü tüm Work and Travel sürecinizde sizinle yakında ilgilenecek ve yönlendirecek kişinin profesyonelliğinden emin değilseniz veya içiniz ısınmadıysa iki kez düşünmenizi öneririm.
Work and Travel Vizesi Nasıl Alınır?
Work and Travel için J-1 vizesi alınır ve bu vize Amerika tarafından değişim programı katılımcılarına verilen, öğrencilere yaz tatilleri süresince yasal çalışma izni sağlayan bir vize çeşitidir. J-1 vizesine başvurmadan önce sponsor kuruluş tarafından sağlanan ve DS-2019 formu (yasal çalışma belgesi) doldurmanız ve onay almanız gerekir. J-1 vizesi için başvurunuz Work and Travel şirketi tarafından yapılır, 160$ ücreti vize başvuru ücreti var. Tüm bunların yanında uygun fiyatlı uçak bileti bulma konusunda da yardımcı olan şirketler vardır. Benim şirketimin de anlaşmalı olduğu firmalar aracılığı ile daha uyguna uçak bileti alma şansım olmuştu.
Work and Travel Vize Mülakatında Hangi Sorular Sorulur?
Amerikan Konsolosluğu’nda sıkı güvenlik kontrolleri sonrası binaya giriş yaptığınızda parmak iziniz alınır ve sıra numarası alıp önce belgelerinizi teslim edersiniz. Daha sonra vize görüşmesi için tekrar sıra bekliyorsunuz. Work and Travel programı için vize alabilmeniz için konsolosluk görevlisi bir mülakat yapıyor. Vize mülakatında çıkabilecek örnek sorular:
- Hangi okulda okuyorsun?
- Hangi bölümde okuyorsun?
- Kaçıncı sınıftasın?
- Okula ne zaman başladın?
- Okulunu ne zaman bitireceksin?
- Not ortalaman kaç?
- Okulunu bitirdikten sonra ne yapmayı düşünüyorsun?
- Neden Amerika’ya gitmek istiyorsun?
- Neden bu programa katılmak istiyorsun?
- Ailen ne iş yapıyor?
- Kardeşin var mı?
- Amerika’da tanıdığın var mı?
- Daha önce yurt dışında bulundun mu?
- Amerika’da nereye gideceksin?
- Ne iş yapacaksın?
- Haftada, ayda, günde ne kadar kazanacaksın?
- Bu işi nasıl buldun?
Her birini soracakları anlamına gelmiyor ama konuşmanın şekline göre vize görevlisi sizinle İngilizce olarak sorular soracak. Buradaki amaçları sizden beyan edilmiş bilgilerinizi doğru ve kesin bir dille sözlü olarak da almak. Bu yüzden kendinizden emin ve şüphe uyandırmayacak şekilde net cevaplar vermeye özen gösterin. Son olarak vize görüşmesinde kesin olarak soracakları soru, görüşmeyi yaptığınız yerde asılı olan bir belge hakkında olacak. “İnsan Kaçakçılığıyla Mücadele belgesini okudunuz mu? (Anti Trafficking)” diye soracak ve sizde gitmeden önce zaten okumuş olun ve okuduğunuzu beyan edin. Eğer görüşme sırasında net cevaplar vermezseniz vize reddi alabilirsiniz.
Work and Travel Vizesi (J-1) İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
- Başvuru Formu DS-160
- DS-2019 formu
- Pasaportunuz (vizeleriniz başka bir pasaportta ise bu pasaportu yanınıza alın, önceki vizeler etkili olabilir)
- SEVIS dekontu
- İngilizce Öğrenci belgesi ve transkript (kapalı zarfta, mühürlü olmalı)
- Vize başvuru ücreti ödendi dekontu
- Randevu Konfirmasyon Belgesi
- Sağlık Sigortası
- İş Sözleşmesi (Job Offer)
- Vize başvurusu konfirmasyon belgesi
- Kimlik fotokopisi
- 1 adet resim
i) 5X5 ebatlarında olmalı,
ii) Fotoğrafın arka fonu beyaz olmalı,
iii) Yüzü ön cepheden, tamamen net bir şekilde görülmeli, ve ağız kapalı olmalı,
iv) Yüzde mimik olmamalı ve 2 kulak gözükmeli,
v) Yüzde güneş gözlüğü vs. kullanılmamalı.
Şirketiniz gerekli evraklar ve işlemler konusunda size yönlendirme yapacak, endişelenmeyin.
Amerikan Konsolosluğu’nun J-1 Vize Başvurularında En Önem Verdikleri Şeyler Nelerdir?
- Ögrencinin öğrenim hayati boyunca tatmin edici bir seviyede başarıya sahip olması,
- Öğrencinin yeterli seviyede, en az intermediate derecede ingilizcesinin olması,
- Gittiğiniz programın amacı ve sizin bu programa katılmaktaki hedefinizin bilincinde olup
olmadığınız, - Çalışacağınız yer hakkında yeterli bilgiye sahip olup olmadığınız,
- İş başlama ve bitiş tarihlerinizin farkında olup olmadığınız,
- Eğitim yaşamınız bitince ve dönünce ne yapmak niyetinde olduğunuz,
- Türkiye’ye geri dönmek için yeterli sebebinizin olup olmadığı, bunu sunduğunuz belgeler ve sizin
genel görünümünüze bakarak karar verecekler ve bu yargı vize almanızı belirleyecek.
Work and Travel’da İş Seçimi Nasıl Olur?
Program ile öğrencilere sunulan işler hizmet sektörüne aittir. Yani lisans eğitiminizle alakalı bir iş yapmanız mümkün değildir. Genellikle restoranlar, eğlence parkları, mağazalar, oteller, dondurma ve kahve dükkanları gibi yerlerde çalışırsınız.
Popüler işler arasında cankurtaranlık, ride operatörlüğü (eğlence parklarında oyuncakları yönetmek), garsonluk, housekeeping, kasiyerlik yer alıyor. Her işin kendine göre avantajları ve dezavantajları var. Kişisel olarak öncelik ve tercihlerinize göre tercih yapmanızı öneririm. Örneğin ben güneşte uzun süre duramayan biri olarak cankurtaranlığı hiçbir zaman düşünmedim. Kapalı alanda ve sıcaktan etkilenmeyeceğim bir iş arıyordum. Delaware’de bir bujiteri ve aksesuar dükkanında saatlik 7.5 $ ücret ile kasiyer olarak çalıştım. Müşterilerle sürekli diyalog halinde olduğum için hiç sıkıcı bir iş değildi. Ayrıca ikinci iş olarak patronumun evine temizlik, yemek gibi genel ev işleri için yardıma gidiyordum. İş saatlerinize gör oraya gidince ek bir iş bulmak çok zor değil. En çok istenen garsonluk için çok akıcı bir ingilizce aranıyor. Amerika’da garsonlar saatlik ücret olarak düşük maaş alsalar da bahşişler yüksek olduğundan çoğu zaman en çok kazanan iş olarak biliniyor. Başvuru sürecinde en çok karşınıza çıkacak otellerde housekeeping işi oldukça yorucu olsa da kimi zaman iyi bahşişler alabilirsiniz. Work and Travel’da nasıl iş bulunur konusunda şirketiniz sizinle ve anlaşmalı olduğu firmalarla köprü görevi görecek, size uygun işleri sunacak ve sizde kendi önceliklerinize göre seçim yapacaksınız.
Work and Travel İle Ne Kadar Para Kazanabilirim?
Kazanacağınız miktar çalıştığınız işe, lokasyona, bahşişlere, kişisel performansınıza ve söz konusu işin fazla mesai (overtime) sistem uygulayıp uygulamamasına göre değişir. Amerika’da maaş sistemi saat başı ücretlendirme şeklindedir ve programa dahil olan öğrenciler ortalama olarak saat başı 7.50-11 $ ücret alırlar. Yani aylık ortalama 900-1.500 $, Amerika’da tüm yaz boyunca çalıştığınızda 4.000-12.000 $ dolar arasında kazanabilirsiniz.
Work and Travel’da Nerede Kalınır?
Programa katıldığınızda sizin için konaklama ayarlayan iş yeri sayısı oldukça azdır. Çoğu zaman Work and Travel programında konaklamayı bulmak öğrencilere kalır. Gitmeden önce ya da gittiğinizde ilk günler konaklama sorununu çözebilirsiniz. Bazı şehirlerde konaklama ücreti fazla olsa da aldığınız ücret ile orantılı olacağından bu konuda zorluk çekeceğinizi düşünmüyorum. Ben patronumun program için gelen öğrencilere kiraladığı evde kaldım. Kaldığım odada 4 kişiydik ve evimiz 3 odalı bir apartman dairesiydi. Haftalık 100 $ ödemiştim ama evimiz çok güzeldi ve havuzumuz vardı. Koşullar düşünüldüğünde normal fiyat olduğunu söyleyebilirim. Sizlerde genel olarak Amerika’da haftalık kira bedeli 50-150 $ arasında değişen evlerde kalabilirsiniz.
İş seçimi sürecinizde karşınıza farklı şehirlerden işler çıkacak. Örnek verecek olursam Utah, Colorado, Wyoming, Montana, Ohio, Kentucky, Indiana, Alabama ve Arizona gibi şehirlerde konaklama çok ucuz ve bazen de ücretsiz iken, New York City, Maine, New Hampshire, New Jersey, Washington, Maryland, Delaware, Virginia, Florida, North Carolina ve South Carolina şehirleri turistik ve popüler olduğu için haftalık kiralar 150 $ civarında olacaktır.
Work and Travel ile Nerelere Seyahat Edilir?
Programın en keyifli kısmı tabi ki Amerika’da 4 ay boyunca seyahat özgürlüğü tanıması. Çalıştığınız zamanlarda haftalık en az bir gün izin gününüz olacak. Boş günlerinizi yakın yerleri keşfetmek için değerlendirebilirsiniz. Bazı işverenler önceden anlaşırsanız aylık izin olarak da verebiliyor. Eğer bir ay boyunca izinsiz dayanabilirseniz uzak yerlere de gidebilirsiniz. izin günlerinizde yakın yerlere gidebilirsiniz. İşinizden ayrıldıktan sonra program size 30 gün süresinde seyahat süresi tanıyor. Böylece iş bitim tarihinden vize bitim tarihinize kadar olan süre sizin seyahat sürenizdir. Son aylarda seyahatinizi doğu ya da batı olarak ayırırsanız ve tercihinize göre planlamaya başlarsanız her şey daha kolay olur. Örneğin ben haftada bir gün izin alabiliyordum ve Delaware’a yaklaşık bir saat uzaklıktaki Ocean City’e iki kez gitme şansım olmuştu. Tüm hafta yoğun bir şekilde çalışacağınız için izin günlerini gezerek değerlendirmenizi öneririm. Eğer tüm izinlerinizi evde dinlenerek geçirirseniz, program sonunda hiçbir yeri görmemiş olabilirsiniz. Ayrıca yaşadığınız şehirde yüksek ihtimalle öğrenciler için aktif şekilde çalışan bir kilise olacaktır. Kiliseleri belirli aralıklarla ziyaret ederek, düzenledikleri uygun fiyatlı günübirlik gezilerden haberdar olabilirsiniz ve şehrinizde Work and Travel yapan öğrencilerle günübirlik gezilere katılabilirsiniz.
Amerika’da düzenlenen turlar doğu ve batı olarak ikiye ayrılır. Doğu turu kapsamında New York, Washington DC, Philidelphia, Boston ve Niagara Şelalesi yer alır. Batı turunda ise Los Angeles, Santa Barbara ve Las Vegas yer alır. Dilerseniz arkadaşlarınız ile paket turlar satın alabilirsiniz ya da araba kiralayarak Amerika’nın istediğiniz yerlerini keşfedebilirsiniz. Eğer ehliyetiniz yok ise ve planlama konusunda zamanınız yok ise paket turlar hem fiyat hem de sunduğu imkanlar açısından avantajlı olacaktır.
Seyahat Masrafları Ne Kadar Tutar?
Seyahat için gerekli olan bütçe sizin kişisel tercihlerinize, gideceğiniz şehirlere ve yolculuk şeklinize göre farklıklar gösterebilir. Ben 2013 yılında 4 al 2 öde paket doğu turuna ev arkadaşlarım ile katılmıştım ve ortalama 1.000 $ harcamıştım. Paket tur Taketour‘da kişi başı yaklaşık 400 $ vermiştim.
Aslında tur insanı olmasam da o zamanlar arkadaşlarımla olmak istediğim için katılmıştım. Tur otobüsümüzde tanıştığımız Türk arkadaşlarımız, Venezuelalı ve Kolombiyalı aileler ile unutulmaz anılar biriktirdik. Fikrimce söz konusu Amerika olduğunda farklı kültürden insanlar tanışmanız kaçınılmaz olduğundan, yaşayacağınız deneyimlerde eşsiz oluyor. Tur paketi de alsanız, araba kiralayarak yollara da düşseniz, macera dolu geçeceğine eminim.
Amerika’da Hangi Şehirlere Gitmeliyim?
- New York
- Washington DC
- Chicago
- Miami
- Los Angeles
- San Francisco
- Boston
- Las Vegas
- Seattle
Amerika, ucu bucağı olmayan bir ülke, tabii ki bunlar en başlıca şehirler. Görülesi şehirler listesi sizin önceliklerinize göre genişleyebilir ama en azından ilk kez Amerika’ya giden bir Work and Travel öğrencisi bu şehirlerden en az ikisine gider.
Neden Work and Travel’a Katılmalıyım?
Work and Travel’ın üniversite öğrencisiyken yapılması gereken en büyük deneyimlerden biri olduğunu düşünüyorum. Erasmus yapan bir öğrenci nasıl bir deneyim yaşıyorsa bir benzerini de Work and Travel programı size sunuyor. Bence her üniversite öğrencisi kendisini keşfetmek için bu programa mutlaka katılmalı. Dünyanın bir ucunda ailenizden uzaktayken kendi ayaklarınızın üzerinde durabildiğinizi görmek, kendi paranızı kazanıp, biriktirdiğiniz para ile özgürce seyahat etmek eş benzeri olmayan bir deneyim. Cesaret edebilen her gencin bu deneyimi yaşamasını diliyorum.
Work and Travel : Amerika’ya Giderken Bilinmesi Gerekenler
Rehoboth Beach’de Work and Travel
Work and Travel hakkında merak ettiklerinizi yorum olarak sorabilirsiniz.
Seyahatlerimle ilgili paylaşımlarımı Facebook ve Instagram hesaplarımdan takip edebilirsiniz.
Deneyimleriniz ayrı bir ufuk ve öngörü kazandırdı umarım güzel bir deneyim olur şahsım adınada elinize sağlık yeni yazilarınızı bekliyorum☺
Yazımın yardımcı olmasına çok sevindim sevgili Hamid, umarım senin için güzel bir deneyim olur. Bol şans 🙂
Çok güzel bi yazı, work and travel hakkında nerdeyse herşeyi anlatıyor. Katılmayı düşünen herkes okumali 🙂
Çok teşekkür ederim Burak, umarım çok keyifli bir Work and Travel deneyimin olur, bol şans 🙂
Tecrübelerini ve fikirlerini paylaştığın için teşekkürler, kafama takılan çoğu soruya cevap buldum…
Yazımın yararlı olmasına çok sevindim Ekin. Sana macera dolu bir yaz dilerim, sevgiler 🙂