Ödemiş Birgi Gezilecek Yerler

Antik çağlarda türlü mitolojik öykülere karışmış, Bozdağlar’ın eteklerinde kurulmuş, Türkiye’nin en bereketli havzalarının ortasında kurulmuş Birgi Köyü, eski zamanları yaşatan eşsiz bir tarihi zenginliğine sahip. 1996 yılında sit alanı ilan edilen bölge 2012’de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi’ne eklenmiş.

Ödemiş Birgi Köyü Gezilecek Yerler yazısında sizleri kapsamlı bir Birgi Gezi Rehberi bekliyor. Hazırsanız, Ödemiş Birgi Köyü’nü birlikte gezelim!

Birgi Köyü Tarihi

5 Bin yıllık tarihe sahip, ulu ağaçların süslediği caddeleri, tarihi evleri ve kutsal kabul edilen topraklarıyla Birgi Köyü görülmeye değer. Köy, eski zamanlarda Frig, Lidya, Pers, Bergama krallıkları, Roma ve Bizans İmparatorluklarının hakimiyetine girmiş ve Aydınoğlu Beyliği’ne başkentlik yapmış. Bu denizci beyliği ve özellikle beyliğin ikinci beyi Gazi Umur Bey’in Birgi üzerinde büyük etkileri olmuş. 1426 yılından sonra Osmanlı topraklarına dahil olan Birgi, adını kale ve sur anlamına gelen “Pyrgion” kelimesinden almış.

Geçmiş zamanlarda hem Hristiyanlar hem de Müslümanlar için oldukça kıymetli olan bu topraklarda pek çok önemli din ve bilim adamı yaşamış. Günümüzde eski konakları, medreseleri, türbeleri, camileri ile yaşanmışlığın derinden hissedildiği Birgi, aynı zamanda muhteşem doğasıyla son birkaç yıldır yoğun ilgi görüyor.

Birgi Köyü’nde Ne Yapılır?

• İmamı Birgivi Türbesi, Çakırağa Konağı, Ege’nin en eski camilerinden olan Aydınoğlu Mehmet Bey Camii, Dervişağa Camii ve Sandıkoğlu Konakları ziyaret edilecek başlıca yerler.
• Ödemiş’te ipek dokumacılığı meşhur, ipek şallardan hediyelik alabilirsiniz. Osmanlı döneminden kalma Demirli Mağaza’dan geleneksel daha bir çok çeşitli ürünü bulabilirsiniz.
• Çukur Hamam’ın yanında Derviş Ağa tarafından 1657 yılında yaptırılan açık avlulu Derviş Ağa Medresesi’ne yapılan restorasyon çalışmalarından sonra görülmeye değer bir yapı olmuş.
• Aydınoğlu Beyliği döneminde, tarihi 14. yüzyıla dayanan yapının ender yapılardan biri olan Güdük Minare Mescidi ilginç yapısıyla görülmeye değer bir yapı.
• Tarihi Meydan Kahvesi‘ne oturup çay yudumlamak, köylüyü izlemek çok keyifli. Meydanda kurulan pazardan köylüler kendi bağ ve bahçelerinde yetiştirdikleri ürünleri satıyorlar.
• Birgi’ye gittiğinizde çevresinde gezilecek en ilginç köylerden biri Terkedilmiş Lübbey Köyü. Listenize burayı eklemeden önce Türkiye’nin Hayalet Köyü Lübbey yazısını okuyun.

Ödemiş’e Özel Lezzetler

• Meşhur Ödemiş patatesinin lezzetini keşfetmek için patatesli olan yemekleri deneyebilirsiniz. Ben patates kızartmasını denedim o bile bir başka lezzetli olmuştu. Ödemiş’in patatesi kadar kestanesi ve kuru inciri de meşhur. Kış aylarında gelirseniz özellikle kestane almadan dönmeyin.
• Bozdağ’ın karıyla karadut suyunu karıştırıp karadutlu kar helvası satan köylülerden bir bardak alıp tadın.
• Köydeki eski taş fırınlarda birkaç gün kurutularak hazırlanan Besmet bir çeşit peksimet ama tabi köy usulünden olunca tadına doyamadım. Eve bir paket alıp çaya banarak kahvaltıda yedim, baya iyi gidiyor.

Ödemiş’te Ne Yenir?

• Papaz Deresi, köyün en görülesi mekanlarından biri çünkü nefis bir doğa manzarasına sahip. Biz gün batımında buraya geldik ve kuş cıvıltılarını dinleyerek buraya özel bir lezzet deneyimledik. Peynirli ve sucuklu katmere gerçekten bayıldık. Kahvaltı için ya da gün içinde yolunuzu buraya muhakkak çevirin.
• Birgi Köyü’nde ev yemekleri yemek isterseniz Baba Lokantası tam bir esnaf lokantası. Buranın en meşhur lezzetleri oğlak güveç, soğan yahni ve tahinli baklavası.

• Ödemiş’in merkezinde yüz yıllık bir aile fırını olan Töngül Pide‘de mutlaka Töngül pidesinin tadına bakın. Dededen toruna süregelen bu mekan İsmail ve Sadettin Töngül tarafından devralınmış. Gerçek bir aile işletmesi olan fırında İsmail Töngül’ün kızları fırın başında, serviste eşi, kasada ise İsmail amca hem hesabı alıyor hem gelenlerle hoş sohbet ediyor. Pidenin özelliği maydanoz, kavrulmuş kıyma ve tulum peynirli buraya has bir lezzet olması, o yüzden yolunuz Ödemiş’e düşerse mutlaka deneyin. Sabaha karşı 4’te fırın başına geçiyorlar ve öğlen 2 gibi dükkanı kapatıyorlar. İlk gidişimde gittiğimde saati ayarlayamayıp deneyememiştim ama ikinci gidişimde tüm planımı Töngül Pidesi yemek üzerine yapmıştım bu yüzden siz de gününüzü planlarken saate dikkat edin.

• Ödemiş’te kahvaltı yapılacak yerler çok sayıda yok çünkü burası hala gerçek bir köy. Konaklama olarak tercih ettiğimiz Saliha Hanım Taş Konak‘ta enfes bir köy kahvaltısı deneyimledim. Tarihi bir konağın bahçesinde doğal ürünlerle dolu bir sofrada kahvaltı keyfi yapmak isterseniz mutlaka gelin.
• Birgi’nin sokaklarında dolaşırken tarihi evlerden birinde soluklanmak isterseniz Nar Danesi hem nostaljik bir ortam hem de güzel lezzetler sunuyor. Ot kavurması ve serpme kahvaltı dışında adından anlaşılacağı gibi burada katkısız nar suyu içmelisiniz.
• Ödemiş’in köftesini duymayan yoktur. Buraya kadar gelmişken merkezden yer alan Ödemiş’in en iyi köftecileri olan Hurşit Kebap ve Dostol Kebap doğru adres. Yazının sonuna eklediğim Birgi Gezilecek Yerler haritasından Ödemiş’te gezilecek yerler ve Ödemiş’te ne yenir konusunda önerdiğim tüm lezzet adreslerine ulaşabilirsiniz.

Birgi Köyü’nde Nerede Kalınır?

Birgi’ye daha önce günü birlik gitmiştim. Bu kez bir gece kalarak konak yaşamını deneyimlemek için Birgi’de dağ manzaralı Saliha Hanım Taş Konak‘ta konakladım. Buraya geldiğimde özlediğim köy yaşamı için doğru adres olduğunu anladım. Tarihi konak yaklaşık bir asırlık bir geçmişe sahip ve köyde bulunan 200’e yakın tarihi tescilli yapılar arasında yer aldığı için köyün değerleri arasında yer alıyor.

Seçil Hanım, babaannesinden miras kalan bu tarihi taş konağı eşi ile birlikte restore ederek şirin bir aile işletmesi haline getirmiş. Bu tarih kokan konağın etkileyici hikayesini Seçil Hanım’dan dinledikçe büyülendim. Saliha Hanım, Seçil Hanım’ın babaannesi, 1900 yılında şu anda “Evliya Çelebi Evi” olarak bilinen evde doğmuş. Evliya Çelebi’nin Birgi ziyaretinde 600 yıllık geçmişe sahip evi günümüzde kasabanın girişinde bulunuyor. Köyün değerli yapılarından biri olan Evliya Çelebi Evini de listenize eklemelisiniz. Hikayeye dönecek olursam, sonrasında Saliha Hanım evlenmiş ve eşiyle birlikte konağı yapmışlar. Bu konakta günümüze kadar üç kuşak yaşamış. Çocukların ve torunların düğünleri hep bu konağın bahçesinde yapılmış, yaşanmışlıklar senelerce birikmiş.

Böylesine kıymetli yaşanmışlıkları barındıran konakta kalırken hikayenin etkisiyle kendimi çok farklı bir dünyada hissettim. Konağın şu anki dekorasyonu ve kullanılan eşyalar eskiye fazlasıyla koruyarak tasarlanmış. Burada sabah kuş cıvıltıları ve tavukların sesiyle uyanmak büyük bir keyif. Serpme kahvaltısı tek kelimeyle muhteşem. Uzun zamandır böyle keyif aldığım bir kahvaltı denememiştim. Gerçek doğal lezzetlerle dolu bir köy sofrasına hiçbir zaman hayır diyememişimdir zaten. Birgi’de kahvaltı yapabileceğiniz çok yer yok zaten o yüzden en iyisi buraya gelip güzel bir kahvaltının keyfini çıkarın.

Birgi Köyü Gezi Rehberi

Birgi Köyü; Frig, Lidya, Pers, Bergama Krallığı ve Roma dönemlerini yaşadıktan sonra Bizanslılara ve sonrasında 1308’de Türkmenlerin egemenliğine geçmiş. Şehrin antik dönemdeki adı Dioshieron, yani Zeus’un kutsal yeri, Ortaçağ’da ise Hristiyanlar tarafından kutsal kabul edilmiş ve Christopolis olarak anılmış, yani İsa’nın şehri olmuş. Türkler’in eline geçince de Aydınoğlu Mehmet Bey, 1308 yılında kurduğu Aydınoğlu Beyliği’nin adını Birgi koyarak burayı başkent ilan etmiş.

Birgi, göreceğiniz en şirin meydanlardan birine sahip. Aydınoğlu Mehmet Bey Camii, İmam-ı Birgivi Medresesi, Gazi Umur Bey Anıtı ve Sultan Şah Türbesi bu meydanda yer alıyor. Birgi Köyü küçük bir köy olduğu için görülecek tüm noktalarını yürüyerek keşfedebilirsiniz. Köyü ikiye bölen derenin üzerindeki minik köprülerden geçip her iki yakayı da rahatlıkla dolaşabilirsiniz.

Birgi Çakırağa Konağı

Birgi’de Osmanlı dönemini tanıklık eden yapıların en çarpıcısı Çakırağa Konağı 1761 yılında büyük toprak sahibi ve deri tüccarı Şerif Ali Ağa tarafından yaptırılmış. Oyuncak bir bebek evi tadındaki görünümüyle 3 katlı ve 14 odalı konak, 1975 yılına kadar ev olarak kullanılmış. Konağın her katında karşılıklı iki tane köşk odası bulunuyor. Zemin katı geleneksel tarzda taş örme, diğer katlar tamamen ahşaptan yapılmış etkileyici bir konak.

Çakırağa Konağı’nda en dikkat çeken Şerif Ali Ağa’nın İzmirli ve İstanbullu olan eşleri için yaptırmış olduğu karşılıklı odalar. Bu odaları özel kılan şey, dönemin ulaşım şartları zor olduğu için eşlerinin memleket özlemi çekmemeleri için odaların duvarlarına İstanbul ve İzmir manzarası yaptırmış. Ayrıca konağın tavanlarında Ege Bölgesi’nde yetişen sebze ve meyvelerin tasvirleri yapılmış. Bence köyün en etkileyicisi yapısı bu konak, kesinlikle görmelisiniz.

Aydınoğlu Mehmet Bey Camii

Ege’nin en eski camilerinden Ulu Camii olarak da bilinen Aydınoğlu Mehmet Bey Camisi 1312 yılında Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından yaptırılmış. Çinilerle kaplı minaresi ve köyün en canlı meydanında bulunmasından dolayı ziyaret etmeniz gerekenlerin başında yer alıyor. Caminin hemen yanında bulunan Aydınoğulları Türbesi altıgen şekilde yapılmış. Mehmet Bey’in 1334 yılında ölümünün ardından yaptırılmış olan türbede kendisinin, oğulları Gazi Umur Bey, İsa Bey ve Bahadır Bey’in tabutları bulunuyor. Mehmet Bey’in vefatından sonra devletin başına oğlu Gazi Umur Bey tarihimizin büyük kahramanlarından biri olmuş.

Umur Bey İzmir’de ilk Türk donanmasını kurmuş ve katıldığı deniz savaşlarında Haçlı, Venedik ve Ceneviz donanmalarına karşı büyük zaferler elde etmiş. İzmir’de Haçlılara karşı verdiği bir savaşta okla vurularak şehit edilen Gazi Umur Bey’in aynı meydanda heykeli de bulunuyor. Yine aynı meydanda yer alan Sultan Şah Türbesi Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından, kız kardeşi Hanzade Hatun’un ölümü üzerine 1310 yılında yaptırılmış. Hanzade Hatun zamanında Sultan Şah olarak anıldığı için aslında bu türbeye de ismi verilmiş.

İmam-ı Birgivi Medresesi

Sultan II. Selim’in hocası, Birgili Ataullah Efendi tarafından 1570 yılında yaptırılan medrese aynı zamanda Ataullah Efendi Medresesi olarak da biliniyor. Buranın içerisini mutlaka ziyaret edin. En sağ tarafta yer alan kapıdan girdiğinizde Osmanlı hat sanatına dair çok başarılı ürünler yapılan bir dükkan buluyor. Ayrıca bu medresenin önünde Cumartesi günleri bir pazar kuruluyor. Bu pazarda köylüler yöresel ürünler, el işleri ve gözlemeler satıyorlar.

Şeyh Muhiddin Hamamı

15. yüzyıla tarihlenen hamam, bazı kaynaklarda Derviş Ağa Hamamı ya da Şeyh Muhiddin Hamamı olarak adlandırılsa da köylüler tarafından Çukur Hamam olarak biliniyor. Köyün sokaklarında dolaşırken bu hamamı da yürüyüş rotanıza mutlaka ekleyin.

Küp Uçuranlar Kulesi

Birgi’nin eski zamanlarda gözetleme kulesi olarak kullanılmış Küp Uçuranlar Kulesi Cumhuriyet Meydanı’nda yer alıyor. Ongen planlı ve Bizans dönemine ait kule tahminlere göre Birgi’ye adını veren Pyrgion yani gözetleme kulesi olduğu düşünülüyor. Kulenin bahçesinde yer alan balkondan köyü kuş bakışı izleyebilirsiniz.

Koca Çeşme

Koca Çeşme, Bıçakçı Esseyyid Hacı Ali Ağa tarafından 180 yılında yaptırılmış. Üzerinde kabartmaları olan çeşme aynı zamanda “Bıçakçı Çeşmesi” olarak da biliniyor. Günümüzde hala köy halkı tarafından kullanılan çeşmeden buz gibi bir avuç su içip, çeşme başında soluklanabilirsiniz.

Birgi Köyü; tarihi, doğası ve korunan gelenekleri ile eşsiz bir gezi noktası. Eski evlerini ve sokaklarını gezerken halkın sıcaklığını hissettik, herkes yardımsever ve güler yüzlü. Tanıştığımız köylüler bize hoş geldiniz, nereden geldiniz, beğendiniz mi köyümüzü diye sordular. Evinin önüne oturmuş örgü ören teyze, mahalle kahvesindeki amca ve bir çok köylü insan. İçtenliklerini ve misafirperverliklerini sonuna kadar gösterdiler. Bu sıcak kasabayla ve güzel insanlarıyla tanışmak için bir gün mutlaka Birgi Köyü’ne gelmelisiniz.

Birgi Köyü’ne Nasıl Gidilir?

İzmir’in Ödemiş ilçesine bağlı Birgi köyü Ödemiş’e sadece 9 kilometre uzaklıkta yer alıyor. İzmir’den Birgi’ye nasıl gidilir konusuna da açıklık getireyim. Birgi Köyü, İzmir’e yaklaşık 120 kilometre uzaklıkta. Özel araçla gitmek isteyenler Ödemiş’e geldikten sonra Birgi’ye ayrılan yolu takip ederek Birgi Köyü’ne ulaşabilir. İzmir’den Birgi’ye daha uygun fiyata ulaşmak isteyenler İzmir Basmane Garı’ndan kalkan trenler ile yaklaşık iki saatte trenle Ödemiş’e ulaşabilir. Daha sonra Ödemiş merkezden Birgi’ye giden minibüsleri kullanarak köye rahatlıkla gelebilirsiniz.
Seyahatlerimle ilgili paylaşımlarımı Facebook ve Instagram hesaplarımdan takip edebilirsiniz.